Jedzenie czosnku może być dobre dla mózgu, szczególnie w miarę starzenia się. Według naukowców z Uniwersytetu w Louisville to ostro pachnące zioło może chronić zdrowie mózgu poprzez zwalczanie związanych z wiekiem zmian w zdrowiu jelit, które są powiązane z funkcjami poznawczymi mózgu.
Badanie zaprezentowane na dorocznym spotkaniu Amerykańskiego Towarzystwa Fizjologicznego w 2019 r. jeszcze bardziej uwiarygodnia status czosnku jako superżywności i potwierdza jego silne właściwości lecznicze, które ceniono od czasów starożytnych.
Istnieje bezpośrednie połączenie między mózgiem a jelitami. Duża różnorodność bakterii jelitowych wiąże się z lepszym zdrowiem, ale wraz z wiekiem różnorodność ta może się zmniejszać. Jednocześnie choroby neurodegeneracyjne, takie jak choroba Alzheimera i Parkinsona, zwykle pojawiają się w późniejszym wieku.
To skłoniło naukowców do przyjrzenia się powiązaniom między zmianami w mikroflorze jelitowej a związanym z wiekiem pogorszeniem funkcji poznawczych oraz tym, w jaki sposób czosnek może pomóc.
Substancja zawarta w czosnku poprawia bakterie jelitowe i pamięć
W badaniu wykorzystano 24-miesięczne myszy, co odpowiada wiekowi człowieka wynoszącemu od 56 do 69 lat. Niektórym myszom podano siarczek allilu, związek zawarty w czosnku, co doprowadziło do poprawy pamięci długotrwałej i krótkotrwałej, a także zdrowszych bakterii jelitowych w porównaniu z myszami, które nie otrzymały suplementu.
Myszy przyjmujące związek czosnku miały również wyższą ekspresję genu neuronalnego czynnika natriuretycznego (NDFN), genu niezbędnego do konsolidacji pamięci. Zmniejszona ekspresja NDFN może być powiązana z pogorszeniem funkcji poznawczych.
„Nasze odkrycia sugerują, że czosnek w diecie zawierający siarczek allilu może pomóc w utrzymaniu zdrowych drobnoustrojów jelitowych i poprawie zdrowia poznawczego u osób starszych” – stwierdziła w komunikacie prasowym dr Jyotirmaya Behera.
Związek między bakteriami jelitowymi a zdrowiem nerwów nie jest nowy. Na przykład osoby cierpiące na demencję mają inny skład mikroflory jelitowej niż osoby bez niej. W czasopiśmie Protein & Cell badacze wyjaśniają dalej:
„Nowe badania sugerują, że mikroflora przewodu pokarmowego jest bezpośrednio powiązana z patogenezą demencji, poprzez wywoływanie chorób metabolicznych i postępujący stan zapalny o niskim stopniu nasilenia. W leczeniu tych zaburzeń oraz jako uzupełnienie psychiatrycznego leczenia demencji i innych powiązanych chorób proponuje się nową strategię polegającą na uspokojeniu mikroflory (tj. przy użyciu probiotyków).”
To, że czosnek może działać jako ważny czynnik w mikroflorze jelitowej, jest niezwykłą koncepcją, choć być może nie powinno tak być, ponieważ czosnek jest źródłem inuliny, rodzaju rozpuszczalnego w wodzie błonnika prebiotycznego.
Inulina pomaga w trawieniu i wchłanianiu pokarmu oraz odgrywa ważną rolę w funkcjonowaniu odporności. Inulina jest fruktanem, co oznacza, że składa się z łańcuchów cząsteczek fruktozy. W jelitach inulina przekształca się w krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe, które następnie przekształcają się w zdrowe ketony, które odżywiają tkanki.
Ekstrakt z dojrzałego czosnku korzystnie wpływa na mózg
Poprzednie badania podkreśliły również korzyści płynące ze stosowania określonego rodzaju czosnku – ekstraktu z dojrzałego czosnku (AGE) – dla zdrowia mózgu.
AGE, znane z silnego działania przeciwzapalnego, poprawiały krótkotrwałą pamięć poznawczą i zmniejszały stan zapalny u szczurów z chorobą podobną do choroby Alzheimera.
W badaniu wykorzystano świeży czosnek, któremu pozwolono dojrzeć, aby uzyskać dojrzały ekstrakt czosnkowy. Ta ostatnia tworzy korzystne organiczne związki siarki, takie jak S-allilocysteina (SAC), która występuje znacznie częściej w dojrzałym i czarnym czosnku fermentowanym niż w czosnku surowym.
AGE zawierają także tiosulfiniany, które mają działanie przeciwutleniające, a bezpieczeństwo i skuteczność u ludzi udowodniono w ponad 350 badaniach. AGE mogą chronić mózg na wiele sposobów, np.:
- chroni przed chorobami neurodegeneracyjnymi
- chroni przed uszkodzeniem mózgu po niedokrwieniu
- chroni komórki nerwowe przed apoptozą
- chroni przed śmiercią oksydacyjną spowodowaną przez β-amyloid
„Co więcej, udowodniono” – wyjaśnili naukowcy w czasopiśmie Nutrients – „że leczenie AGE lub S-allilocysteiną zapobiega zwyrodnieniu płata czołowego, poprawia uczenie się i pamięć oraz wydłuża życie”.
Stwierdzono również, że ekstrakt z dojrzałego czosnku już po trzech miesiącach stosowania poprawia mikroflorę jelitową, zwiększając bogactwo i różnorodność mikrobiologiczną.
Podkreślono również, że AGE i SAC są potencjalnymi środkami zapobiegawczymi i terapeutycznymi w chorobie Alzheimera.
To powiedziawszy, wykazano również, że surowy czosnek jest obiecujący dla funkcji pamięci, w tym jedno badanie, w którym szczury karmione czosnkiem poprawiły zapamiętywanie.
Czosnek był ceniony już w starożytności
Wartość czosnku znana jest od wieków. Wzmianki o czosnku można znaleźć na sumeryjskich tabliczkach glinianych z 2600 roku p.n.e.
W starożytnym Egipcie czosnek podawano klasie robotniczej jako wsparcie ciężkiej pracy. Podczas pierwszych igrzysk olimpijskich w Grecji sportowcy spożywali czosnek, aby zwiększyć wytrzymałość.
W starożytnej medycynie chińskiej czosnek był używany do trawienia, leczenia biegunki i zwalczania robaków, podczas gdy w Indiach był używany do ogólnego leczenia, a także leczenia zmęczenia, pasożytów, problemów trawiennych, chorób serca i zapalenia stawów.
„Fascynujące jest obserwowanie, jak wiele kultur, które nigdy ze sobą nie miały kontaktu, doszło do tych samych wniosków dotyczących roli czosnku w zdrowiu i chorobie. Jeśli mądrość ludowa nie zostanie zignorowana, może dać nam cenne lekcje” – napisali naukowcy w czasopiśmie Nutrition Journal, a wiele z tych lekcji zostało obecnie potwierdzonych przez naukę.
Napisali dalej:
„Wraz z nadejściem renesansu w Europie coraz większą uwagę zwracano na lecznicze zastosowanie czosnku. Czołowy XVI-wieczny lekarz, Pietro Mattiali ze Sieny, przepisywał czosnek na niestrawność, inwazję robaków i problemy z nerkami, a także aby pomóc matkom z trudnym porodem.
W Anglii czosnek stosowano na bóle zębów, zaparcia, opuchliznę i dżumę.
Obecnie naukowcy starają się zweryfikować wiele z tych właściwości czosnku, szczególnie w odniesieniu do tożsamości składników aktywnych, mechanizmów ich działania oraz badania potencjalnych korzyści w postaci suplementów diety.”
Czosnek jest dobry dla serca i naczyń krwionośnych
Czosnek jest znany jako środek zapobiegawczy i leczniczy w przypadku całego szeregu chorób sercowo-naczyniowych i metabolicznych. Chodzi przede wszystkim o ochronę przed chorobami takimi jak:
- miażdżyca (stwardnienie i zatykanie naczyń krwionośnych)
- zakrzepica (skrzepy krwi)
- wysokie ciśnienie krwi
- cukrzyca
Nie tylko stymuluje aktywność immunologiczną, zwiększa detoksykację i ma działanie przeciwdrobnoustrojowe, ale ma także silne właściwości przeciwutleniające, które promują zdrowie.
Ponadto proszek czosnkowy działał ochronny na elastyczność aorty u osób starszych. Aorta jest największą tętnicą w organizmie, a jej zadaniem jest transportowanie krwi z serca do reszty ciała. Sztywność aorty jest często obserwowana u osób starszych, ale wiąże się również ze zwiększonym ryzykiem chorób serca, zawału serca, niewydolności serca i udaru mózgu.
Jednakże związany z wiekiem wzrost sztywności aorty był zmniejszony u starszych osób dorosłych, które przyjmowały czosnek w proszku, a naukowcy doszli do następującego wniosku:
„Dane te silnie potwierdzają hipotezę, że spożycie czosnku ma działanie ochronne na właściwości elastyczne aorty związane ze starzeniem się u ludzi”.
W innym badaniu u zdrowych osób dorosłych zjedzenie dwóch gramów świeżego czosnku zwiększyło w osoczu stężenie tlenku azotu (NO), który jest korzystny nie tylko dla serca.
Tlenek azotu to rozpuszczalny gaz stale wytwarzany w komórkach z aminokwasu L-argininy.
Chociaż tlenek azotu jest wolnym rodnikiem, jest także ważną biologiczną cząsteczką sygnalizacyjną, która wspiera prawidłowe funkcjonowanie śródbłonka i chroni mitochondria – małe „elektrownie” w komórkach, które generują większość energii organizmu w postaci ATP.
Jest także skutecznym środkiem rozszerzającym naczynia krwionośne, pomagającym rozluźnić naczynia krwionośne i zwiększyć ich średnicę. Zdrowy przepływ krwi pozwala na skuteczne utlenianie tkanek i narządów oraz pomaga usuwać produkty przemiany materii i dwutlenek węgla.
Tlenek azotu dodatkowo poprawia neuroplastyczność mózgu poprzez poprawę dotlenienia kory somatomotorycznej, obszaru mózgu często dotkniętego we wczesnych stadiach demencji.
Czosnek zwalcza infekcje i raka
Czosnek ma właściwości immunostymulujące, dlatego może być przydatny w walce z szeregiem infekcji.
Kiedy 146 dorosłym podawano placebo lub suplement czosnku przez 12 tygodni, osoby przyjmujące czosnek miały znacznie mniej przeziębień, a osoby zarażone szybciej wracały do zdrowia.
W innym badaniu z udziałem AGE (ekstrakt z dojrzałego czosnku) osoby przyjmujące czosnek rzadziej zapadały na przeziębienia i grypę, miały łagodniejsze objawy oraz rzadziej występowały zaburzenia funkcjonowania lub były nieobecne w pracy lub szkole.
Według badaczy opublikowanych w Journal of Nutrition „czosnek zawiera wiele składników, które mogą potencjalnie wpływać na odporność”.
„Wyniki te sugerują, że przyjmowanie suplementu AGE może poprawić aktywność komórek odpornościowych i być częściowo odpowiedzialne za zgłaszany łagodniejszy przebieg przeziębienia i grypy. Wynik sugeruje również, że układ odpornościowy działa dobrze po suplementacji AGE, być może przy mniejszym towarzyszącym zapaleniu”.
Pod tym względem dobrze ugruntowano również wpływ czosnku na walkę z rakiem. W badaniach laboratoryjnych udowodniono, że czosnek zabija komórki nowotworowe, a jego spożycie w diecie okazało się obiecujące.
Wydaje się również, że osoby spożywające duże ilości świeżego czosnku są mniej narażone na raka żołądka i jelita grubego.
Co więcej, u osób z nieoperacyjnymi postaciami raka okrężnicy , wątroby lub trzustki przyjmowanie dojrzałego czosnku przez sześć miesięcy pomogło poprawić funkcjonowanie układu odpornościowego, co sugeruje, że może on być przydatny we wspomaganiu układu odpornościowego w okresach stresu lub choroby.
Wiele rodzajów zdrowego czosnku
Nie można pomylić się z czosnkiem, ale jeśli nie lubisz jego ostrego zapachu lub chcesz jeszcze bardziej zwiększyć jego właściwości zdrowotne, rozważ czarny czosnek, który powstaje w wyniku „fermentacji” całych cebul świeżego czosnku w wilgotnej atmosferze – kontrolowanym środowisku w temperaturze około 60 do 77 stopni Celsjusza przez 30 dni.
Po usunięciu z ognia bulwy często pozostawia się do utlenienia w czystym pomieszczeniu na 45 dni. Ten długi proces powoduje, że strąki czosnku stają się czarne i wytwarzają miękką, ciągnącą się konsystencję o aromatach przypominających ocet balsamiczny i sos sojowy oraz smaku przypominającym słodkie śliwki.
Nawet ci, którzy nienawidzą czosnku, mogą polubić smak czarnego czosnku. Stwierdzono, że to pożywienie ma większą aktywność przeciwutleniającą w porównaniu ze świeżym czosnkiem.
Na łamach czasopisma Molecules naukowcy podali:
„Niektórzy ludzie niechętnie jedzą świeży czosnek ze względu na jego nieprzyjemny zapach i smak. Dlatego opracowano wiele rodzajów preparatów czosnkowych, które tłumią te właściwości, nie tracąc przy tym jego funkcji biologicznych. Dojrzały Czarny Czosnek (ABG) to preparat czosnkowy o słodko-kwaśnym smaku i pozbawionym silnego zapachu.
Jeśli zdecydujesz się spożywać surowy czosnek, pamiętaj, że w celu pobudzenia enzymu allinazy, który z kolei katalizuje powstawanie allicyny, która szybko rozkłada się, tworząc różnorodne korzystne związki organosiarczanowe, surowy ząbek należy zmiażdżyć lub posiekać i pozostawić do stój w powietrzu kilka minut.
I tak, aby „aktywować” lecznicze właściwości czosnku, przed połknięciem należy wbić łyżką świeży ząbek, rozgnieść go lub drobno posiekać.
Jeśli przeszkadza Ci oddech czosnkowy, jest to niewielka cena za wiele dalszych korzyści zdrowotnych. Możesz jednak stłumić późniejszy nieprzyjemny zapach, żując świeże jabłko, liście mięty lub sałatę.
Stwierdzono, że wszystkie te naturalne pokarmy znacząco tłumią oddech czosnku. Możesz więc jeść czosnek do syta i nie musisz się martwić, że przeszkadzasz innym.