Lejkowiec dęty, znany również jako „grzyb kominek” czy „wronie uszy”, to wyjątkowy, ale mało znany grzyb, który powinien znaleźć się na liście każdego miłośnika leśnych przysmaków.
Jego dymny, nieco truflowy smak czyni go prawdziwym rarytasem w kuchni, a jego wszechstronne zastosowanie sprawia, że można go wykorzystać w różnych potrawach.
W poniższym artykule dowiesz się, gdzie go szukać, jak rozpoznać i co zrobić, aby wydobyć z niego pełnię smaku.
Lejkowiec dęty – co to za grzyb?
Lejkowiec dęty (Craterellus cornucopioides) to grzyb należący do rodziny pieprznikowatych, do której zalicza się także popularne kurki.
Pomimo pokrewieństwa z kurkami, lejkowiec dęty jest zdecydowanie mniej rozpoznawalny, a jednak smaczniejszy.
Jego nazwa nawiązuje do kształtu przypominającego trąbkę, co w niektórych krajach, jak Niemcy, przyczyniło się do powstania nieco mrocznej nazwy „trąbka śmierci”.
Nie należy jednak zrażać się nazwą – lejkowiec dęty to w pełni jadalny grzyb o wyśmienitym smaku.
Jak rozpoznać lejkowca dętego?
Lejkowiec dęty to grzyb o bardzo charakterystycznym wyglądzie. Jego kapelusz jest lejkowaty, osiąga średnicę od 3 do 10 cm, często ma pofałdowane brzegi.
Kolor zmienia się w zależności od wieku – młode egzemplarze mają szaro-czarny kapelusz, natomiast starsze stają się niemal całkowicie czarne.
Cechą wyróżniającą jest także trąbkowaty trzon, który jest pusty w środku.
Z powodu swojego ciemnego ubarwienia lejkowiec doskonale wtapia się w leśną ściółkę, co sprawia, że nie jest łatwo go znaleźć.
Warto jednak zachować czujność, ponieważ rośnie często w grupach, co ułatwia zbieranie większej ilości tego grzyba.
Gdzie rośnie lejkowiec dęty?
Lejkowiec dęty preferuje lasy liściaste i mieszane, szczególnie tam, gdzie występują dęby, buki oraz graby.
Tworzy mikoryzę, czyli symbiotyczną współpracę z korzeniami tych drzew, co oznacza, że wspiera ich wzrost i zdrowie.
Najczęściej można go spotkać w południowej Polsce, na terenach górzystych i pagórkowatych, ale także w niższych lasach, na przykład na Mazurach czy w Wielkopolsce.
Okres zbioru lejkowca dętego przypada na późne lato i jesień, od sierpnia do listopada.
Najwięcej grzybów można znaleźć w wilgotnych miejscach, gdzie opadające liście tworzą gęstą, próchniczą warstwę. Najlepsze zbiory mają miejsce we wrześniu i październiku.
Zbieranie lejkowca dętego – na co zwrócić uwagę?
Zbieranie lejkowca dętego wymaga pewnej wprawy, ze względu na jego ciemne, „maskujące” ubarwienie.
Kiedy już jednak znajdziesz jedno miejsce, w którym rośnie, istnieje duża szansa, że znajdziesz więcej – lejkowiec dęty często występuje w grupach.
Grzyby te najlepiej wykręcać z podłoża, zamiast je ciąć, aby zachować ich delikatną strukturę.
Ich cienka budowa sprawia, że doskonale nadają się do suszenia, co jest szczególnie przydatne, jeśli chcesz przechować je na dłużej.
Co ważne, starsze okazy mogą być mniej smaczne, dlatego najlepiej wybierać te średniej wielkości.
Czy lejkowiec dęty jest jadalny?
Tak, lejkowiec dęty jest w pełni jadalny i ceniony za swój intensywny, dymny smak, który niektórzy porównują do aromatu trufli.
Ze względu na swoją wszechstronność, można go przygotowywać na różne sposoby – smażyć, gotować, a po wysuszeniu używać jako aromatyczną przyprawę do potraw.
Jest jednak jeden ważny aspekt, o którym należy pamiętać: nie można go spożywać na surowo. Każdorazowo wymaga obróbki cieplnej, czy to poprzez smażenie, gotowanie, czy duszenie.
Właściwości zdrowotne lejkowca dętego
Lejkowiec dęty to nie tylko smaczny, ale również zdrowy grzyb. Jest bogaty w witaminę D, co czyni go wartościowym składnikiem diety, szczególnie w okresie jesienno-zimowym, kiedy to naturalna synteza tej witaminy w organizmie jest utrudniona.
Ponadto lejkowiec zawiera minerały, takie jak potas, magnez i żelazo, a także przeciwutleniacze, które wspierają układ odpornościowy.
Dzięki swojemu intensywnemu aromatowi lejkowiec dęty świetnie sprawdza się jako naturalna przyprawa, co jest doskonałą opcją dla osób, które chcą ograniczyć użycie soli w kuchni.
Jak przyrządzać lejkowca dętego?
Lejkowiec dęty to grzyb o wielu zastosowaniach kulinarnych. Świeże grzyby można podsmażyć na maśle z dodatkiem czosnku i natki pietruszki – taka kompozycja doskonale wydobywa ich wyjątkowy smak.
Mogą być także dodawane do risotto, makaronów, zapiekanek czy nawet jako nadzienie do pierogów i krokietów.
Jednak najbardziej popularnym sposobem wykorzystania lejkowca dętego jest suszenie. Dzięki swojej cienkiej strukturze szybko wysycha, zachowując pełnię aromatu.
W postaci suszonej stanowi znakomitą przyprawę, którą można dodawać do zup, sosów i gulaszów, wzbogacając smak potraw.
Lejkowiec dęty w kuchni – przepisy i inspiracje
Jeśli szukasz pomysłów na dania z lejkowcem dętym, oto kilka inspiracji:
- Makaron z lejkowcem dętym – podsmażone grzyby wymieszaj z makaronem tagliatelle i śmietanowym sosem, dodając odrobinę parmezanu.
- Risotto z lejkowcem – przygotuj klasyczne risotto z dodatkiem lejkowców i białego wina, które podkreśli ich aromat.
- Zupa grzybowa – dodaj suszone lejkowce do bulionu warzywnego, by uzyskać intensywną, aromatyczną zupę.
- Pierogi z lejkowcem dętym – wymieszaj podsmażone grzyby z twarogiem i cebulą, aby stworzyć wyjątkowe nadzienie do pierogów.
Podsumowanie
Lejkowiec dęty to grzyb o niesamowitym potencjale kulinarnym, który mimo swojego niepozornego wyglądu, zaskakuje bogatym smakiem i wszechstronnością.
Jego dymny, truflowy aromat sprawia, że świetnie nadaje się do wielu potraw, zarówno świeży, jak i suszony.
Jeśli jeszcze nie miałeś okazji go spróbować, warto wybrać się na grzybobranie i poszukać tego wyjątkowego smakołyku w lesie.