Człowiek od dawna szuka źródła młodości, a nauka jest ważnym kierunkiem badań. Bardzo ważnego odkrycia w tych poszukiwaniach dokonał niedawno naukowiec, laureat Nagrody Nobla.
3 października 2016 roku Zgromadzenie Noblowskie przyznało Nagrodę Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny Yoshinori Ohsumi za odkrycie mechanizmów autofagii, terminu, który można przetłumaczyć jako „samozjadanie”.
Co to jest autofagia?
Autofagia to w skrócie proces samooczyszczania organizmu, mechanizm, dzięki któremu komórki pozbywają się wszystkiego, co już nie działa, czyli starego wyposażenia komórkowego (organelli, białek i błon komórkowych).
Jest to regulowany, systematyczny proces rozkładania i recyklingu składników komórkowych.
Proces autofagii jest jak wymiana części w samochodzie – czasem potrzebny jest nowy akumulator, klocki hamulcowe czy olej w aucie, żeby działało lepiej. To samo dzieje się w każdej naszej komórce.
Podczas autofagii stare odpady komórkowe są wysyłane do wyspecjalizowanych części komórki zwanych „lizosomami”. Lizosomy zawierają enzymy, które rozkładają stare odpady na mniejsze składniki. Mogą one zostać ponownie wykorzystane przez komórkę.
Głód i autofagia
Naukowcy odkryli, że krótkotrwały post trwający od 12 do 24 godzin lub więcej wyzwala autofagię. Uważa się to za jeden z powodów, dla których post wiąże się z długowiecznością.
Istnieje wiele badań łączących post z poprawą kontroli poziomu cukru we krwi, zmniejszeniem stanu zapalnego, utratą masy ciała i poprawą funkcjonowania mózgu.
Odkrycia Oshumi pozwalają lepiej zrozumieć te badania:
„Sporadyczne, krótkotrwałe posty, związane z przekonaniami religijnymi i duchowymi, są powszechne w wielu kulturach i praktykowane od tysiącleci.
Jednak naukowe analizy konsekwencji ograniczenia kalorii są stosunkowo nowe… Krótkoterminowe ograniczenie spożycia pokarmu powoduje dramatyczny wzrost autofagii w neuronach kory mózgowej i komórkach Purkinjego.
Jak wspomniano powyżej, zakłócenie autofagii może wywołać chorobę neurodegeneracyjną. Może być też odwrotnie: nasilenie autofagii może działać neuroprotekcyjnie.
Odmawianie sobie jedzenia jest prostą, niezawodną, niedrogą i nieszkodliwą alternatywą dla przyjmowania leków. Krótkoterminowy post może zatem stanowić atrakcyjną alternatywę w profilaktyce i leczeniu chorób, na które obecnie poszukuje się odpowiednich leków”.
Zatem autofagia i post są zasadniczo formą samooczyszczania, usuwania odpadów, aby zrobić miejsce dla nowych, zdrowych składników komórkowych. Za wiele oznak starzenia odpowiada gromadzenie się odpadów .
Konsekwencje gromadzenia się starych białek w organizmie można zaobserwować w przypadku dwóch schorzeń – choroby Alzheimera i nowotworu. Choroba Alzheimera wiąże się z gromadzeniem się nieprawidłowych białek – amyloidu beta lub białka tau – które uszkadzają układ mózgowy.
Jeśli zatem wywołanie autofagii pozbawia organizm zdeformowanych białek, logika podpowiada, że proces ten może zapobiegać chorobie Alzheimera.
Inne korzyści postu – regeneracja komórek macierzystych
Chociaż wywoływanie autofagii jest jedną z głównych korzyści postu, istnieje również wiele niesamowitych powodów związanych z długowiecznością.
Badanie opublikowane w czasopiśmie Cell Stem Cell pokazuje, że cykle długotrwałego postu nie tylko chronią przed uszkodzeniem układu odpornościowego, ale także indukują jego regenerację, przełączając komórki macierzyste ze stanu utajonego w stan samoodnowy.
Głód powoduje regenerację komórek macierzystych.
W badaniu na myszach oraz w pierwszej fazie badań klinicznych na ludziach u pacjentów poddawanych chemioterapii, długie okresy postu znacząco zmniejszyły liczbę białych krwinek.
Cykle głodu u myszy „włączyły przycisk regeneracji”, zmieniając szlaki sygnałowe komórek macierzystych wątroby odpowiedzialnych za tworzenie krwi i układu odpornościowego.
Długotrwały post zmusza organizm do wykorzystania zapasów glukozy, tłuszczu i ketonów, ale powoduje także rozkład znacznych ilości starych białych krwinek.
Podczas każdego cyklu głodu wyczerpanie się białych krwinek wywoływało zmiany, które powodowały odnowę nowych komórek układu odpornościowego w oparciu o komórki macierzyste.
Konkretnie, przedłużony post zmniejszył ilość enzymu PKA, co jak wcześniej stwierdzono, zwiększa długowieczność w prostych organizmach. W innych badaniach fakt ten powiązano z regulacją samoodnowy komórek macierzystych i pluripotencji (potencjału jednej komórki do różnicowania się na wiele różnych typów komórek).
Długotrwałe głodzenie obniżyło także poziom hormonu IGF-1, insulinopodobnego czynnika wzrostu powiązanego ze starzeniem się, wzrostem nowotworu i ryzykiem raka.
Jak stosować post przerywany i aktywować autofagię
Sposobów na post jest wiele, ale jednym z bardziej tolerowanych jest tak zwany krótkotrwały post przerywany. Odbywa się to cyklicznie i przez krótsze okresy czasu, dlatego znacznie łatwiej jest uwzględnić go w swoim tygodniowym harmonogramie, ponieważ w porównaniu do dłuższych postów nie będzie stawiał przed Tobą takich wymagań.
Post przerywany faktycznie zapewnia większą koncentrację i energię w ciągu dnia w porównaniu do sytuacji, gdy organizm znajduje się w ciągłym stanie trawienia.
Najprostszym sposobem na post przerywany jest wybranie okna żywieniowego każdego dnia i trzymanie się go. Może to trwać osiem godzin lub mniej, ale aby uzyskać największe korzyści, okno żywieniowe powinno być krótsze niż osiem godzin.
Przykładem ośmiogodzinnego okna żywieniowego może być godzina 11:00. rano do 19:00. wieczorem lub jeśli zwykle jesz później w ciągu dnia, możesz spróbować np. od 15:00. do 23:00
W czasie postu można w dalszym ciągu pić napoje nie zawierające kalorii, np. wodę cytrynową, herbatę lub kawę (bez śmietanki i cukru).
Post suchy (powstrzymanie się od spożywania jakiejkolwiek żywności, a także wody) ma również niesamowite korzyści regeneracyjne . Jednakże post suchy popycha organizm na głębszy poziom detoksykacji i należy do niego podchodzić wolniej.
Zakończenie strajku głodowego jest tak samo ważne jak sam strajk głodowy. Pierwszy posiłek po poście powinien być lekkostrawny. Soki owocowe, woda kokosowa i koktajle to świetny wybór, a także wodniste i ściągające owoce, takie jak winogrona, wiśnie i pomarańcze.
Kolejnym doskonałym wyborem są sałatki.
Po przerwaniu postu świeżymi owocami i warzywami możesz przejść na dietę gotowaną, ponieważ będziesz mieć już aktywowany układ trawienny.