Białaczka jest rakiem tkanek krwiotwórczych organizmu, w tym szpiku kostnego i układu limfatycznego. Istnieje wiele rodzajów białaczki . Niektóre formy białaczki występują częściej u dzieci. Inne formy białaczki występują głównie u dorosłych. Białaczka zwykle obejmuje białe krwinki.
Co to jest białaczka?
Białaczka jest rakiem komórek krwi. Istnieje kilka szerokich kategorii krwinek, w tym czerwonych krwinek (RBC), białych krwinek (WBC) i płytek krwi. Ogólnie rzecz biorąc, białaczka oznacza nowotwory białych krwinek.
WBC są istotną częścią układu odpornościowego. Chronią twoje ciało przed inwazją bakterii, wirusów i grzybów, a także przed nienormalnymi komórkami i innymi obcymi substancjami.
WBC są najczęściej produkowane w szpiku kostnym, ale niektóre rodzaje białych krwinek są również wytwarzane w węzłach chłonnych , śledzionie i grasicy. Po utworzeniu krwinki białe krążą po całym organizmie we krwi i limfie, koncentrując się w węzłach chłonnych i śledzionie.
Czynniki ryzyka białaczki
Przyczyny białaczki nie są znane. Zidentyfikowano jednak kilka czynników, które mogą zwiększyć Twoje ryzyko. Obejmują one:
- rodzinna historia białaczki
- palenie, które zwiększa ryzyko wystąpienia ostrej białaczki szpikowej (AML)
- zaburzenia genetyczne, takie jak zespół Downa
- zaburzenia krwi, takie jak zespół mielodysplastyczny
- wcześniejsze leczenie raka z chemioterapią lub radioterapią
- narażenie na wysokie poziomy promieniowania
- narażenie na chemikalia, takie jak benzen
Rodzaje białaczki
Może być ostry lub przewlekły. W ostrej białaczce komórki rakowe mnożą się szybko. W przewlekłej białaczce choroba rozwija się powoli, a wczesne objawy mogą być bardzo łagodne.
Białaczka jest również klasyfikowana zgodnie z typem komórki. Białaczka z udziałem komórek szpikowych nazywa się białaczką mielogenną. Mieloidalne komórki to niedojrzałe komórki krwi, które normalnie staną się granulocytami lub monocytami. Białaczka angażująca limfocyty jest nazywana białaczką limfocytową. Istnieją cztery główne typy białaczek:
Ostra białaczka szpikowa (AML)
Ostra białaczka szpikowa (AML) może wystąpić u dzieci i dorosłych. Zgodnie z programem nadzoru, epidemiologii i końcowych wyników Narodowego Instytutu Raka (NCI) rocznie diagnozuje się około 21 000 nowych przypadków AML. Jest to najczęstsza forma białaczki. Pięcioletni wskaźnik przeżycia dla AML wynosi 26,9%.
Ostra białaczka limfatyczna (ALL)
Ostra białaczka limfatyczna (ALL) występuje głównie u dzieci. Pięcioletni wskaźnik przeżycia dla ALL wynosi 68,2%.
Przewlekła białaczka szpikowa (CML)
Przewlekła białaczka szpikowa (CML) dotyka głównie dorosłych. Według NCI rocznie diagnozuje się około 9 000 nowych przypadków CML . Pięcioletni wskaźnik przeżycia dla CML wynosi 66,9 procent.
Przewlekła białaczka limfatyczna (CLL)
Przewlekła białaczka limfatyczna (CLL) najprawdopodobniej dotknie ludzi w wieku powyżej 55 lat. Bardzo rzadko występuje u dzieci. Według NCI rocznie diagnozuje się około 20 000 nowych przypadków CLL. Pięcioletni wskaźnik przeżycia dla CLL wynosi 83,2%.
Jakie są objawy białaczki?
Objawy białaczki obejmują:
- nadmierne pocenie się, szczególnie w nocy (zwane ” nocnymi potami „)
- zmęczenie i słabość, które nie znikają z odpoczynkiem
- niezamierzona utrata masy ciała
- ból kości i tkliwość
- bezbolesny, obrzęk węzłów chłonnych (szczególnie w szyi i pod pachami)
- powiększenie wątroby lub śledziony
- czerwone plamy na skórze, zwane wybroczynami
- krwawienie i łatwe powstawanie siniaków
- gorączka lub dreszcze
- częste infekcje
Białaczka może również powodować objawy w narządach, które zostały infiltrowane lub dotknięte przez komórki rakowe. Na przykład, jeśli rak rozprzestrzenia się na centralny układ nerwowy może powodować bóle głowy, nudności i wymioty, dezorientację, utratę kontroli mięśni i drgawki.
Zobacz także: Endometrioza: objawy, przyczyny, powikłania i leczenie
Białaczka może również przenosić się na inne części ciała, w tym:
- na płuca
- przewód pokarmowy
- serce
- nerki
Diagnozowanie białaczki
Białaczka może być podejrzewana, jeśli występują określone czynniki ryzyka lub objawy. Twój lekarz rozpocznie pełną historię i badanie fizykalne, ale białaczka nie może być w pełni zdiagnozowana przez badanie fizykalne. Zamiast tego lekarze będą stosować testy krwi, biopsje i testy obrazowania w celu postawienia diagnozy.
Testy
Istnieje wiele różnych testów, które można zastosować do zdiagnozowania białaczki. Pełna morfologia krwi określa liczbę czerwonych krwinek , białych krwinek i płytek krwi we krwi.
Biopsje tkankowe można pobrać ze szpiku kostnego lub węzłów chłonnych, aby znaleźć dowody na białaczkę. Te małe próbki mogą identyfikować rodzaj białaczki i jej tempo wzrostu. Biopsje innych narządów, takich jak wątroba i śledziona mogą wykazać, że rak rozprzestrzenił się.
Inscenizacja
Po zdiagnozowaniu białaczki zostanie przeprowadzona inscenizacja. Inscenizacja pomaga lekarzowi określić perspektywę.
AML i ALL są inscenizowane na podstawie tego, w jaki sposób komórki nowotworowe wyglądają pod mikroskopem i jakiego typu komórki biorą udział. ALL i CLL są inscenizowane na podstawie liczby WBC w momencie diagnozy. Obecność niedojrzałych białych krwinek lub mieloblastów we krwi i szpiku kostnym jest również stosowana do etapu AML i CML.
Leczenie białaczki
Jest zwykle leczona przez hematolog-onkologa. Są to lekarze specjalizujący się w chorobach krwi i raka. Leczenie zależy od rodzaju i stadium raka.
Niektóre formy białaczki rosną powoli i nie wymagają natychmiastowego leczenia. Leczenie białaczki zazwyczaj wiąże się z jednym lub kilkoma z poniższych:
- Chemioterapia wykorzystuje leki do zabijania komórek białaczki. W zależności od rodzaju białaczki można przyjmować jeden lek lub kombinację różnych leków.
- Radioterapia wykorzystuje promieniowanie wysokoenergetyczne do uszkadzania komórek białaczkowych i hamowania ich wzrostu. Promieniowanie można zastosować do określonego obszaru lub do całego ciała.
- Przeszczep komórek macierzystych zastępuje szpik kostny zdrowym szpikiem kostnym, własnym (zwanym przeszczepem autologicznym) lub od dawcy (zwanym przeszczepem allologicznym).
- Terapia biologiczna lub immunologiczna wykorzystuje terapie, które pomagają twojemu układowi odpornościowemu rozpoznawać i atakować komórki rakowe.
- Terapia celowana wykorzystuje leki wykorzystujące luki w komórkach nowotworowych.
Białaczka rokowania
Długoterminowe prognozy dla osób z białaczką zależą od rodzaju nowotworu jaki mają i od etapu diagnozy. Im szybciej zostanie zdiagnozowana białaczka i im szybsze leczenie, tym większa szansa na wyleczenie. Niektóre czynniki, takie jak wiek, przebyte choroby krwi i mutacje chromosomowe mogą negatywnie wpłynąć na perspektywy.