Cukrzyca to choroba, która wiąże się z problemami z hormonem insuliny. Normalnie trzustka (organ za żołądkiem) uwalnia insulinę, aby pomóc organizmowi przechowywać i wykorzystywać cukier i tłuszcz z jedzenia, które spożywasz.
Cukrzyca może wystąpić, gdy trzustka produkuje bardzo mało lub w ogóle insuliny oraz gdy organizm nie reaguje odpowiednio na insulinę. Jak dotąd nie ma lekarstwa. Osoby chore na cukrzycę muszą kontrolować swoją chorobę, aby zachować zdrowie.
Cukrzyca odnosi się do grupy chorób, które wpływają na to, w jaki sposób organizm wykorzystuje cukier we krwi (glukozę). Glukoza jest niezbędna dla zdrowia, ponieważ jest ważnym źródłem energii dla komórek, które tworzą twoje mięśnie i tkanki. To także główne źródło paliwa w twoim mózgu.
Cukrzyca objawy
Objawy cukrzycy różnią się w zależności od tego, jak wysoki jest poziom cukru we krwi. Niektóre osoby, zwłaszcza z cukrzycą typu 2 mogą początkowo nie odczuwać żadnych objawów. W cukrzycy typu 1 objawy pojawiają się szybko i są bardziej nasilone.
Niektóre z objawów cukrzycy typu 1 i 2 to:
- Zwiększone pragnienie
- Częste oddawanie moczu
- Ekstremalny głód
- Niewyjaśniona utrata masy ciała
- Obecność ciał ketonowych w moczu (ketony są produktem ubocznym rozkładu mięśni i tłuszczu, który występuje, gdy nie ma wystarczającej ilości dostępnej insuliny)
- Zmęczenie
- Drażliwość
- Rozmazany obraz
- Powolne gojenie ran
- Częste infekcje, takie jak infekcje dziąseł i skóry oraz infekcje pochwy
Chociaż cukrzyca typu 1 może rozwinąć się w każdym wieku, pojawia się zwykle w dzieciństwie lub w okresie dorastania. Cukrzyca typu 2 bardziej powszechna może rozwinąć się w każdym wieku, chociaż częściej występuje u osób w wieku powyżej 40 lat.
Kiedy iść do lekarza
- Jeśli podejrzewasz, że Ty lub Twoje dziecko może chorować na cukrzycę. Jeśli zauważysz jakiekolwiek objawy cukrzycy, skontaktuj się z lekarzem. Im wcześniej choroba zostanie zdiagnozowana, tym szybciej rozpocznie się leczenie.
- Jeśli zdiagnozowano już cukrzycę. Po otrzymaniu diagnozy będziesz potrzebował ścisłej kontroli lekarskiej, aż poziom cukru we krwi ustabilizuje się.
Cukrzyca przyczyny
Aby zrozumieć cukrzycę najpierw musisz zrozumieć w jaki sposób glukoza jest normalnie przetwarzana w organizmie.
Jak działa insulina
Insulina jest hormonem pochodzącym z gruczołu zlokalizowanego za i pod żołądkiem (trzustka).
- Trzustka wydziela insulinę do krwiobiegu.
- Insulina krąży, pozwalając, by cukier dostał się do twoich komórek.
- Insulina obniża ilość cukru we krwi.
- Wraz ze spadkiem poziomu cukru we krwi następuje wydzielanie insuliny z trzustki.
Rola glukozy
Glukoza – cukier jest źródłem energii dla komórek, które tworzą mięśnie i inne tkanki.
- Glukoza pochodzi z dwóch głównych źródeł: żywności i wątroby.
- Cukier jest wchłaniany do krwioobiegu, gdzie wchodzi do komórek za pomocą insuliny.
- Twoja wątroba przechowuje i produkuje glukozę.
- Kiedy twoje poziomy glukozy są niskie, na przykład gdy nie jesz od jakiegoś czasu, wątroba rozkłada zmagazynowany glikogen na glukozę, aby utrzymać twój poziom glukozy w normalnym zakresie.
Przyczyny cukrzycy typu 1
Dokładna przyczyna cukrzycy typu 1 jest nieznana. Wiadomo, że twój układ odpornościowy – który normalnie zwalcza szkodliwe bakterie lub wirusy atakuje i niszczy komórki produkujące insulinę w trzustce. Zamiast przenosić się do komórek, cukier gromadzi się w krwioobiegu.
Przyczyny przedcukrzycy i cukrzycy typu 2
W stanach przedcukrzycowych – które mogą prowadzić do cukrzycy typu 2 – a w cukrzycy typu 2 komórki stają się oporne na działanie insuliny, a trzustka nie jest w stanie wytworzyć wystarczającej ilości insuliny, aby pokonać ten opór. Zamiast przenosić się do komórek, w których jest potrzebna energia, cukier gromadzi się w krwioobiegu.
Dlaczego tak się dzieje nie wiadomo, chociaż uważa się, że czynniki genetyczne i środowiskowe odgrywają rolę w rozwoju cukrzycy typu 2. Nadwaga jest silnie związana z rozwojem cukrzycy typu 2, ale nie wszyscy z typem 2 mają nadwagę.
Przyczyny cukrzycy ciążowej
W czasie ciąży łożysko wytwarza hormony, które podtrzymują ciążę. Hormony te zwiększają odporność twoich komórek na insulinę.
Zwykle twoja trzustka reaguje wytwarzając wystarczającą ilość dodatkowej insuliny, aby pokonać ten opór. Ale czasami twoja trzustka nie może nadążyć. Kiedy tak się dzieje, zbyt mało glukozy dostaje się do komórek i zbyt dużo pozostaje we krwi, co powoduje cukrzycę ciążową.
Cukrzyca czynniki ryzyka
Czynniki ryzyka cukrzycy zależą od rodzaju cukrzycy.
Czynniki ryzyka dla cukrzycy typu 1
Czynniki, które mogą sygnalizować zwiększone ryzyko, obejmują:
- Historia rodzinna. Ryzyko wzrasta, jeśli rodzic lub rodzeństwo choruje na cukrzycę typu 1.
- Czynniki środowiskowe. Okoliczności takie jak narażenie na chorobę wirusową prawdopodobnie odgrywają pewną rolę w cukrzycy typu 1.
- Obecność uszkadzających komórek układu immunologicznego. Czasami członkowie rodziny osób z cukrzycą typu 1 są testowani na obecność autoprzeciwciał przeciwko cukrzycy. Jeśli masz takie autoprzeciwciała istnieje zwiększone ryzyko zachorowania na cukrzycę typu 1.
- Czynniki dietetyczne. Należą do nich niskie spożycie witaminy D, wczesna ekspozycja na mleko krowie i na zboża przed ukończeniem 4 miesiąca życia. Nie wykazano jednak, że żaden z tych czynników bezpośrednio powoduje cukrzycę typu 1.
- Geografia. Niektóre kraje, takie jak Finlandia i Szwecja mają wyższe wskaźniki cukrzycy typu 1.
Czynniki ryzyka dla przedcukrzycy i cukrzycy typu 2
Badacze nie do końca rozumieją, dlaczego u niektórych osób rozwija się stan przedcukrzycowy i cukrzyca typu 2, a u innych nie. Jest oczywiste, że niektóre czynniki zwiększają ryzyko, w tym:
- Waga. Im więcej masz tkanki tłuszczowej, tym bardziej odporne stają się komórki na insulinę.
- Bezczynność. Im jesteś mniej aktywny, tym większe ryzyko. Aktywność fizyczna pomaga kontrolować wagę, zużywa glukozę jako energię i zwiększa wrażliwość komórek na insulinę.
- Historia rodzinna. Twoje ryzyko wzrasta, jeśli rodzic lub rodzeństwo cierpi na cukrzycę typu 2.
- Wiek. Twoje ryzyko rośnie wraz z wiekiem. Może to wynikać z tego, że masz tendencję do mniejszego wysiłku fizycznego, utraty masy mięśniowej i przyrostu masy ciała w miarę starzenia się.
- Cukrzyca ciężarnych. Jeśli rozwiniesz cukrzycę ciążową w czasie ciąży, zwiększysz ryzyko rozwoju cukrzycy typu 2.
- Wysokie ciśnienie krwi. Ciśnienie powyżej 140/90 wiąże się ze zwiększonym ryzykiem cukrzycy typu 2.
- Nieprawidłowe poziomy cholesterolu i triglicerydów. Jeśli masz niski poziom lipoproteiny o dużej gęstości (HDL) lub „dobrego” cholesterolu, ryzyko cukrzycy typu 2 jest wyższe. Trójglicerydy to inny rodzaj tłuszczu niesionego we krwi. Ludzie z wysokim poziomem triglicerydów mają zwiększone ryzyko cukrzycy typu 2.
Czynniki ryzyka cukrzycy ciążowej
Każda kobieta w ciąży może rozwinąć ciążową cukrzycę, ale niektóre kobiety są bardziej zagrożone niż inne. Czynniki ryzyka cukrzycy ciążowej obejmują:
- Wiek. Kobiety w wieku powyżej 25 lat są narażone na zwiększone ryzyko.
- Historia rodzinna lub osobista. Ryzyko wzrasta jeśli bliski członek rodziny, taki jak rodzic lub rodzeństwo ma cukrzycę typu 2.
- Waga. Nadwaga przed ciążą zwiększa ryzyko.
Cukrzyca komplikacje
Długoterminowe powikłania cukrzycy rozwijają się stopniowo. Im dłużej chorujesz na cukrzycę i im mniej kontrolowany jest poziom cukru we krwi, tym większe ryzyko powikłań. W końcu powikłania cukrzycy mogą powodować upośledzenie lub nawet zagrażać życiu. Możliwe powikłania to:
- Choroba sercowo-naczyniowa. Cukrzyca dramatycznie zwiększa ryzyko różnych problemów sercowo-naczyniowych, w tym choroby wieńcowej z bólem w klatce piersiowej (dławica piersiowa), zawałem serca, udarem i zwężeniem tętnic (miażdżyca).
- Uszkodzenie nerwów (neuropatia). Nadmiar cukru może uszkodzić ściany małych naczyń krwionośnych (naczyń włosowatych), które odżywiają nerwy, szczególnie w nogach. Może to powodować mrowienie, drętwienie, pieczenie lub ból, który zwykle zaczyna się na końcach palców lub stóp i stopniowo rozprzestrzenia się w górę.
- Uszkodzenie nerek (nefropatia). Nerki zawierają miliony maleńkich skupisk naczyń krwionośnych (kłębuszków nerkowych), które filtrują odpady z krwi. Cukrzyca może uszkodzić ten delikatny system filtrowania.
- Obrażenia oczu (retinopatia). Cukrzyca może uszkodzić naczynia krwionośne siatkówki (retinopatia cukrzycowa), potencjalnie prowadząc do ślepoty. Cukrzyca zwiększa również ryzyko innych poważnych chorób wzroku, takich jak zaćma i jaskra.
- Obrażenia stóp. Uszkodzenie nerwów w stopach lub słaby dopływ krwi do stóp zwiększa ryzyko różnych powikłań stóp. Pozostawione bez leczenia skaleczenia mogą rozwinąć poważne infekcje, które często goją się wolniej. Infekcje te mogą ostatecznie wymagać amputacji stopy, nogi lub nogi.
- Warunki skórne. Cukrzyca może pozostawiać pacjenta bardziej podatnego na problemy skórne, w tym zakażenia bakteryjne i grzybicze.
- Upośledzenie słuchu. Problemy z słyszeniem są częstsze u osób z cukrzycą.
- Choroba Alzheimera. Cukrzyca typu 2 może zwiększać ryzyko choroby Alzheimera. Im gorsza kontrola poziomu cukru we krwi, tym większe ryzyko.
Powikłania cukrzycy ciążowej
Większość kobiet z cukrzycą ciążową rodzi zdrowe dzieci. Jednak nieleczone lub niekontrolowane poziomy cukru we krwi mogą powodować problemy dla Ciebie i Twojego dziecka.
Zobacz także: Gorzka tykwa – ta roślina może leczyć raka i cukrzycę
Powikłania u dziecka mogą wystąpić w wyniku cukrzycy ciążowej, w tym:
- Nadmierny wzrost. Dodatkowa glukoza może przenikać przez łożysko, co powoduje, że trzustka dziecka wytwarza dodatkową insulinę. Może to spowodować, że Twoje dziecko będzie zbyt duże (makrosomia).
- Niski poziom cukru we krwi. Czasami niemowlęta matek z cukrzycą ciężarnych rozwijają niski poziom cukru we krwi (hipoglikemię) krótko po urodzeniu, ponieważ ich własna produkcja insuliny jest wysoka. Szybkie karmienie, a czasami dożylny roztwór glukozy może przywrócić prawidłowy poziom cukru we krwi dziecka.
- Cukrzyca typu 2 w późniejszym życiu. Niemowlęta matek z cukrzycą ciążową mają większe ryzyko rozwoju otyłości i cukrzycy typu II w późniejszym życiu.
- Śmierć. Nieleczona cukrzyca ciążowa może skutkować śmiercią dziecka przed lub wkrótce po urodzeniu.
Powikłania u matki mogą również wystąpić w wyniku cukrzycy ciążowej, w tym:
- Stan przedrzucawkowy. Ten stan charakteryzuje się wysokim ciśnieniem krwi, nadmiarem białka w moczu i obrzękiem nóg i stóp. Stan przedrzucawkowy może prowadzić do poważnych lub nawet zagrażających życiu powikłań zarówno dla matki, jak i dla dziecka.
- Późniejsza cukrzyca ciążowa. Gdy masz już cukrzycę ciążową w jednej ciąży, najprawdopodobniej będziesz mieć ją ponownie w następnej ciąży. Prawdopodobieństwo wystąpienia cukrzycy – zazwyczaj cukrzycy typu 2 wzrasta wraz z wiekiem.
Komplikacje przedcukrzycy
Przedcukrzyca może rozwinąć się w cukrzycę typu 2.
Cukrzyca zapobieganie
Cukrzycy typu 1 nie można zapobiec. Jednak te same wybory dotyczące zdrowego trybu życia, które pomagają leczyć stan przedcukrzycowy, cukrzycę typu 2 i cukrzycę ciążową mogą również pomóc w zapobieganiu im:
- Jedz zdrowe jedzenie. Wybierz pokarmy o niższej zawartości tłuszczu i kalorii oraz o większej zawartości błonnika. Skup się na owocach, warzywach i całych ziarnach. Dąż do różnorodności, aby uniknąć nudy.
- Uzyskaj więcej aktywności fizycznej. Stosuj 30 minut umiarkowanej aktywności fizycznej dziennie. Wybierz się na szybki codzienny spacer, jeździj rowerem, pływaj.
- Stracić nadmiar kilogramów. Jeśli masz nadwagę, utrata nawet 7 procent masy ciała – na przykład 6,4 kg, jeśli ważysz 90,9 kg – może zmniejszyć ryzyko cukrzycy. Aby utrzymać swoją wagę w zdrowym zakresie, skup się na trwałych zmianach w nawykach żywieniowych i ćwiczeniowych. Zmotywuj się, pamiętając o korzyściach z utraty wagi, takich jak zdrowsze serce, więcej energii i poprawa samooceny.
Należy sprawdzać stężenie cukru we krwi co najmniej raz w roku, aby sprawdzić, czy nie rozwinęła się cukrzyca typu 2.
Cukrzyca diagnoza
Objawy cukrzycy typu 1 często pojawiają się nagle. Ponieważ objawy innych typów cukrzycy i stanu przedcukrzycowego pojawiają się stopniowo lub mogą nie być oczywiste zaleca się badania przesiewowe dla:
- Każdego kto ma wskaźnik masy ciała wyższy niż 25, niezależnie od wieku i ma dodatkowe czynniki ryzyka, takie jak wysokie ciśnienie krwi, siedzący tryb życia, historia cukrzycy w czasie ciąży, wysoki poziom cholesterolu, chorobę serca.
- Każdemu, kto ma więcej niż 45 lat zaleca się wykonanie wstępnego badania przesiewowego poziomu cukru we krwi, a następnie jeśli wyniki są prawidłowe badanie należy przeprowadzać co trzy lata.
Testy na cukrzycę typu 1 i typu 2 oraz stan przedcukrzycowy
- Test glikowanej hemoglobiny (A1C). To badanie krwi wskazuje średni poziom cukru we krwi w ciągu ostatnich dwóch do trzech miesięcy. Mierzy zawartość procentową cukru we krwi związaną z hemoglobiną, białkiem przenoszącym tlen w czerwonych krwinkach. Im wyższy poziom cukru we krwi, tym więcej hemoglobiny będziesz mieć z dołączonym cukrem.
Jeśli wyniki testu nie są spójne, test nie jest dostępny lub jeśli istnieją pewne warunki, które mogą spowodować, że test HbA1 jest niedokładny – na przykład jeśli jesteś w ciąży lub masz rzadką postać hemoglobiny – lekarz może zastosować następujące testy do zdiagnozowania cukrzycy:
- Losowy test poziomu cukru we krwi. Próbka krwi zostanie pobrana losowo. Niezależnie od tego, kiedy ostatnio zjadłeś.
- Test poziomu cukru na czczo. Próbka krwi zostanie pobrana na czczo po przebudzeniu.
Jeśli podejrzewasz cukrzycę typu 1, twój mocz zostanie przetestowany pod kątem obecności produktu ubocznego, gdy tkanki mięśniowe i tłuszczowe zostaną wykorzystane do energii, gdy organizm nie ma wystarczającej ilości insuliny, aby użyć dostępnej glukozy (ketonów).
Testy na cukrzycę ciążową
Lekarz najprawdopodobniej oceni czynniki ryzyka cukrzycy ciążowej we wczesnym okresie ciąży:
- Jeśli jesteś na wysokim ryzyku cukrzycy ciążowej – na przykład, jeśli byłeś otyły na początku ciąży, miałeś cukrzycę ciążową podczas poprzedniej ciąży lub masz matkę, ojca, rodzeństwo lub dziecko z cukrzycą – Twój lekarz może sprawdzić cukrzycę podczas pierwszej wizyty w okresie prenatalnym.
- Jeśli masz średnie ryzyko cukrzycy ciążowej, prawdopodobnie w ciągu drugiego trymestru będziesz mieć test przesiewowy na cukrzycę ciążową – zazwyczaj pomiędzy 24 a 28 tygodniem ciąży.
Cukrzyca leczenie
W zależności od rodzaju cukrzycy monitorowanie cukru we krwi, insulina i leki doustne mogą odgrywać ważną rolę w leczeniu. Zdrowe odżywianie, utrzymywanie prawidłowej masy ciała i regularna aktywność również są ważnymi czynnikami w leczeniu cukrzycy.
Zabiegi dla wszystkich rodzajów cukrzycy
Ważną częścią leczenia cukrzycy – a także ogólnego stanu zdrowia – jest utrzymywanie zdrowej wagi poprzez zdrową dietę i plan ćwiczeń:
- Zdrowe odżywianie. W przeciwieństwie do popularnej percepcji, nie ma określonej diety cukrzycowej. Będziesz musiał skoncentrować dietę na większej ilości owoców, warzyw i produktów pełnoziarnistych – żywności bogatej w składniki odżywcze i błonnik oraz o niskiej zawartości tłuszczu i kalorii – oraz ograniczyć produkty pochodzenia zwierzęcego, rafinowane węglowodany i słodycze. W rzeczywistości jest to najlepszy plan jedzenia dla całej rodziny. Słodycze są ok. Raz na jakiś czas, o ile są wliczane do planu posiłków.
- Aktywność fizyczna. Każdy potrzebuje regularnych ćwiczeń aerobowych, a osoby z cukrzycą nie są wyjątkiem. Ćwiczenie obniża poziom cukru we krwi przenosząc cukier do komórek, gdzie jest używany do energii. Ćwiczenie zwiększa również Twoją wrażliwość na insulinę co oznacza, że organizm potrzebuje mniej insuliny, aby przenieść cukier do komórek.
Zabiegi na cukrzycę typu 1 i 2
Leczenie cukrzycy typu 1 obejmuje wstrzyknięcia insuliny lub stosowanie pompy insulinowej, częste kontrole cukru we krwi i liczenie węglowodanów. Leczenie cukrzycy typu 2 polega przede wszystkim na monitorowaniu stężenia cukru we krwi wraz z lekami przeciwcukrzycowymi, insuliną.
- Monitorowanie poziomu cukru we krwi. W zależności od planu leczenia możesz sprawdzać i rejestrować poziom cukru we krwi od kilku razy w tygodniu, aż do czterech do ośmiu razy dziennie. Uważne monitorowanie to jedyny sposób, aby upewnić się, że poziom cukru we krwi pozostaje w twoim docelowym zakresie.Oprócz codziennego monitorowania poziomu cukru we krwi, lekarz zaleci regularne wykonywanie testów stężenia HbA1c w celu zmierzenia średniego poziomu cukru we krwi w ciągu ostatnich dwóch do trzech miesięcy.
- Insulina. Ludzie z cukrzycą typu 1 potrzebują terapii insulinowej, aby przeżyć. Wiele osób z cukrzycą typu 2 lub cukrzycą ciążową również potrzebuje terapii insulinowej.Dostępnych jest wiele rodzajów insuliny, w tym insulina szybko działająca, insulina o przedłużonym działaniu i opcje pośrednie. W zależności od potrzeb lekarz może przepisać mieszankę rodzajów insuliny do stosowania w ciągu dnia i nocy.
- Doustne leki. Czasami przepisywane są również inne doustne lub wstrzykiwane leki. Niektóre leki przeciwcukrzycowe stymulują trzustkę do wytwarzania i uwalniania większej ilości insuliny. Inne hamują produkcję i uwalnianie glukozy z wątroby, co oznacza, że potrzebujesz mniej insuliny do transportu cukru do komórek.
- Przeszczep. U niektórych osób z cukrzycą typu 1 możliwa jest przeszczep trzustki. Po udanym przeszczepie trzustki nie będziesz już potrzebował terapii insulinowej.
Leczenie cukrzycy ciążowej
Kontrolowanie poziomu cukru we krwi jest niezbędne dla utrzymania zdrowia dziecka i uniknięcia komplikacji podczas porodu. Oprócz utrzymania zdrowej diety i ćwiczeń, twój plan leczenia może obejmować monitorowanie poziomu cukru we krwi, a w niektórych przypadkach stosowanie insuliny lub leków doustnych.
Leczenie stanu przedcukrzycowego
Jeśli masz przedcukrzycę, zdrowy styl życia może pomóc ci przywrócić normalny poziom cukru we krwi lub przynajmniej utrzymać go w pozycji zbliżonej do cukrzycy typu 2. Utrzymanie zdrowej wagi poprzez ćwiczenia i zdrowe odżywianie może pomóc. Ćwiczenie co najmniej 150 minut tygodniowo i utrata 5 do 10 procent masy ciała może zapobiec lub opóźnić cukrzycę typu 2.
Źródło: Wikipedia