Najczęstszymi czynnikami ryzyka, które powodują niedobór witaminy C są: niewłaściwa dieta, alkoholizm, anoreksja, ciężkie choroby psychiczne, palenie tytoniu i dializa.
Dlatego witamina C jest niezbędnym składnikiem odżywczym, który musi być spożywany regularnie, aby zapobiec niedoborom.
Chociaż objawy ciężkiego niedoboru witaminy C mogą trwać miesiące to jednak istnieją pewne subtelne oznaki, na które należy uważać.
Oto 15 najczęściej występujących objawów niedoboru witaminy C.
1. Szorstka skóra, rogowacenie
Witamina C odgrywa kluczową rolę w produkcji kolagenu, białka, które jest bogate w tkanki łączne, takie jak skóra, włosy, stawy, kości i naczynia krwionośne. Gdy poziom witaminy C jest niski może rozwinąć się stan skóry znany jako rogowacenie.
Zapalenie rogówki spowodowane przez niedobór witaminy C pojawia się zwykle po trzech do pięciu miesiącach niedostatecznego spożycia i ustępuje wraz z suplementacją.
Istnieje jednak wiele innych potencjalnych przyczyn rogowacenia, więc sama jego obecność nie wystarcza do zdiagnozowania niedoboru.
2. Włosy w kształcie korkociągu
Włosy w kształcie korkociągu są jedną z charakterystycznych oznak niedoboru witaminy C, ale mogą nie być oczywiste, ponieważ te uszkodzone włosy są bardziej podatne na zerwanie lub wypadnięcie.
Nieprawidłowości włosów często ustępują w ciągu jednego miesiąca od podania odpowiedniej ilości witaminy C.
3. Jaskrawoczerwone plamki wokół mieszków włosowych
Mieszki włosowe na powierzchni skóry zawierają wiele drobnych naczyń krwionośnych, które dostarczają krew i składniki odżywcze do tego obszaru.
Kiedy organizm ma niedobór witaminy C, te małe naczynia krwionośne stają się kruche i łatwo pękają, powodując pojawienie się małych, jaskrawoczerwonych plamek wokół mieszków włosowych.
Jest to znane jako krwotok okołomózgowy i dobrze udokumentowany objaw ciężkiego niedoboru witaminy C. Przyjmowanie witaminy C zwykle rozwiązuje ten objaw w ciągu dwóch tygodni.
4. Paznokcie w kształcie łusek z czerwonymi plamami
Paznokcie o kształcie łyżki charakteryzują się wklęsłym kształtem, często są one cienkie i kruche. Są one częściej związane z niedokrwistością z niedoboru żelaza, ale są również związane z niedoborem witaminy C.
Czerwone plamki lub pionowe linie w łożysku paznokcia, znane jako krwotok z rozszczepu, mogą również pojawiać się podczas niedoboru witaminy C z powodu osłabienia naczyń krwionośnych, które łatwo pękają.
Podczas gdy wizualny wygląd paznokci może pomóc w określeniu prawdopodobieństwa niedoboru witaminy C, należy pamiętać, że nie jest to uważane za diagnoze.
5. Sucha, zniszczona skóra
Zdrowa skóra zawiera duże ilości witaminy C, szczególnie w naskórku lub zewnętrznej warstwie skóry. Witamina C utrzymuje skórę w zdrowiu, chroniąc ją przed szkodami oksydacyjnymi spowodowanymi przez słońce i narażeniem na zanieczyszczenia takie jak dym papierosowy czy ozon.
Promuje również produkcję kolagenu, dzięki czemu skóra staje się pulchna i młodzieńcza. Wysokie spożycie witaminy C wiąże się z lepszą jakością skóry, podczas gdy niższe spożycie wiąże się z 10% zwiększonym ryzykiem rozwoju suchej, pomarszczonej skóry.
Podczas gdy sucha, uszkodzona skóra może być powiązana z niedoborem witaminy C, może być również spowodowana wieloma innymi czynnikami, więc sam ten objaw nie wystarcza do zdiagnozowania niedoboru.
6. Łatwo powstające siniaki
Stłuczenie pojawia się, gdy naczynia krwionośne pod skórą pękają, powodując wyciek krwi do otaczających obszarów. Łatwe siniaczenie jest powszechnym objawem niedoboru witaminy C, ponieważ słabe wytwarzanie kolagenu powoduje osłabienie naczyń krwionośnych.
Siniaki związane z niedoborem mogą obejmować duże obszary ciała lub wyglądać jak małe, fioletowe kropki pod skórą. Łatwe siniaczenie jest często jednym z pierwszych oczywistych objawów niedoboru i powinno wymagać dalszych badań nad poziomem witaminy C .
7. Powoli gojące się rany
Ponieważ niedobór witaminy C spowalnia tempo tworzenia się kolagenu, powoduje on wolniejsze gojenie się ran. Badania wykazały, że osoby z przewlekłymi, nie leczącymi owrzodzeniami kończyn dolnych są znacznie bardziej narażone na niedobór witaminy C niż osoby bez przewlekłego owrzodzenia nóg.
W ciężkich przypadkach niedoboru witaminy C stare rany mogą nawet ponownie się otworzyć, zwiększając ryzyko infekcji. Powolne gojenie ran jest jednym z bardziej zaawansowanych oznak niedoboru i zwykle nie jest widoczne, dopóki ktoś nie będzie miał niedoboru przez wiele miesięcy.
8. Bolesne, obrzęknięte stawy
Ponieważ stawy zawierają dużo bogatej w kolagen tkanki łącznej mogą również być dotknięte niedoborem witaminy C. Zgłoszono wiele przypadków bólu stawów związanych z niedoborem witaminy C, często wystarczająco ciężkich, aby spowodować trudności w chodzeniu.
Krwawienie w obrębie stawów może również wystąpić u osób z niedoborem witaminy C, powodujących obrzęk i dodatkowy ból. Jednak oba te objawy można leczyć suplementami witaminy C i zwykle ustępują w ciągu jednego tygodnia.
9. Słabe kości
Niedobór witaminy C może również wpływać na zdrowie kości. W rzeczywistości niskie spożycie wiąże się ze zwiększonym ryzykiem złamań i osteoporozy.
Badania wykazały, że witamina C odgrywa kluczową rolę w tworzeniu kości, więc niedobór może zwiększać wskaźnik utraty kości. Szkielety dzieci mogą być szczególnie dotknięte niedoborem witaminy C, ponieważ wciąż rosną i rozwijają się.
10. Krwawienie z dziąseł i utrata zębów
Czerwone, obrzmiałe, krwawiące dziąsła są kolejnym powszechnym objawem niedoboru witaminy C. Bez odpowiedniej ilości witaminy C tkanka dziąsła ulega osłabieniu i powstaje stan zapalny, a naczynia krwionośne krwawią łatwiej.
W zaawansowanych stadiach niedoboru witaminy C dziąsła mogą nawet wyglądać na purpurowe i zgniłe. W końcu zęby mogą wypaść z powodu niezdrowych dziąseł i słabej zębiny, zwapniałej wewnętrznej warstwy zębów.
11. Słaba odporność
Badania pokazują, że witamina C gromadzi się wewnątrz różnych typów komórek odpornościowych, aby pomóc im w walce z infekcją i niszczyć chorobotwórcze patogeny .
Niedobór witaminy C wiąże się ze słabą odpornością i zwiększonym ryzykiem infekcji, w tym ciężkich chorób, takich jak zapalenie płuc.
W rzeczywistości, wiele osób z szkorbutem, chorobą spowodowaną niedoborem witaminy C, ostatecznie umiera z powodu infekcji ze względu na źle funkcjonujący układ odpornościowy.
12. Trwała niedokrwistość z niedoboru żelaza
Witamina C i niedokrwistość z niedoboru żelaza często występują razem. Objawy niedokrwistości z niedoboru żelaza obejmują bladość, zmęczenie, trudności w oddychaniu podczas ćwiczeń, suchą skórę i włosy, ból głowy i paznokcie w kształcie łyżeczki.
Niski poziom witaminy C może przyczyniać się do niedokrwistości z niedoboru żelaza poprzez zmniejszenie wchłaniania żelaza z pokarmów roślinnych i negatywnie wpływa na metabolizm żelaza.
Niedobór witaminy C zwiększa również ryzyko nadmiernego krwawienia, które może przyczynić się do anemii. Jeśli niedokrwistość z niedoboru żelaza utrzymuje się przez długi czas bez oczywistych przyczyn, warto sprawdzić poziom witaminy C.
13. Zmęczenie i zły humor
Dwa z pierwszych objawów niedoboru witaminy C to zmęczenie i zły nastrój. Objawy te mogą pojawić się nawet przed rozwinięciem się pełnego niedoboru.
Podczas gdy zmęczenie i drażliwość mogą być jednymi z pierwszych objawów, które pojawiają się, zwykle ustępują po zaledwie kilku dniach odpowiedniego spożycia lub w ciągu 24 godzin od suplementacji wysokimi dawkami.
14. Niewyjaśniony przyrost wagi
Witamina C może pomóc w ochronie przed otyłością, regulując uwalnianie tłuszczu z komórek tłuszczowych, redukując hormony stresu i zmniejszając stan zapalny.
Badania wykazały, że istnieje ścisły związek między niskim spożyciem witaminy C, a nadmiarem tkanki tłuszczowej, ale nie jest jasne, czy jest to związek przyczynowo-skutkowy. Co ciekawe, niski poziom witaminy C we krwi wiąże się z większą ilością tłuszczu w okolicach brzucha, nawet u osób zdrowych.
15. Przewlekły stan zapalny i stres oksydacyjny
Witamina C jest jednym z najważniejszych antyoksydantów rozpuszczalnych w wodzie. Pomaga zapobiegać uszkodzeniu komórek poprzez neutralizację wolnych rodników, które mogą powodować stres oksydacyjny i stany zapalne w organizmie.
Stres oksydacyjny i stany zapalne są powiązane z wieloma chorobami przewlekłymi, w tym z chorobami serca i cukrzycą, więc obniżenie poziomu jest prawdopodobnie korzystne.
Jedno z badań wykazało, że osoby dorosłe o najniższym poziomie witaminy C we krwi były o prawie 40% bardziej narażone na wystąpienie niewydolności serca w ciągu 15 lat.
Najlepsze źródła witaminy C w żywności
Zalecane dzienne spożycie (RDI) dla witaminy C wynosi 90 mg dla mężczyzn i 75 mg dla kobiet. Palacze powinni spożywać dodatkowe 35 mg na dzień, ponieważ tytoń zmniejsza wchłanianie witaminy C i zwiększa wykorzystanie substancji odżywczych przez organizm.
Niektóre z najlepszych źródeł żywności witaminy C (na szklankę) to:
- Guawa: 628% RDI
- Czarna porzeczka: 338% RDI
- Słodka papryka czerwona: 317% RDI
- Kiwi: 273% RDI
- Liczi: 226% RDI
- Cytryny: 187% RDI
- Pomarańcze: 160% wskaźnika RDI
- Truskawki: 149% wskaźnika RDI
- Papaja: 144% RDI
- Brokuły: 135% RDI
- Pietruszka: 133% wskaźnika RDI
Witamina C szybko ulega rozpadowi pod wpływem ciepła, więc surowe owoce i warzywa są lepszym źródłem niż gotowane. Ponieważ organizm nie magazynuje dużych ilości witaminy C, zaleca się spożywać codziennie świeże owoce i warzywa.
Przyjmowanie ponad 2000 mg na dobę może powodować skurcze brzucha, biegunkę i nudności, a także zwiększać ryzyko rozwoju kamieni nerkowych.
Ponadto dawki przekraczające 250 mg na dobę mogą zakłócać testy przeznaczone do wykrywania krwi w kale lub żołądku.
Niedobór witaminy C podsumowanie
Niedobór witaminy C występuje stosunkowo rzadko w krajach rozwiniętych, ale nadal dotyka więcej niż 1 na 20 osób.
Istnieje wiele oznak i symptomów niedoboru, z których większość związana jest z zaburzeniami w produkcji kolagenu lub niewystarczającą ilością antyutleniaczy.
Niektóre z najwcześniejszych objawów niedoboru to zmęczenie, czerwone dziąsła, łatwe siniaczenie i krwawienie, ból stawów i szorstka, wyboista skóra.
Wraz z postępem kości mogą stać się kruche, może dojść do deformacji paznokci, rany mogą goić się dłużej.
Niedokrwistość z niedoboru żelaza i niewyjaśniony przyrost masy ciała mogą być innymi oznakami, które należy obserwować. Na szczęście objawy niedoboru są zwykle usuwane po przywróceniu poziomu witaminy C.